Taal blijft in beweging. Jaarlijks ontstaan er nieuwe woorden op social media, langs het voetbalveld, aan de keukentafel, in boeken, tijdens discussies of door de wetenschap. Onderweg sneuvelen nieuwe woorden, omdat die uiteindelijk niet massaal worden overgenomen. Circa 1.000 nieuwe Nederlandse woorden halen jaarlijks de Dikke van Dale. Verreweg het bekendste ‘nieuwe’ woord is: Selfie.

Taal in geschreven teksten

Opmerkelijk is dat de schrijftaal minder snel met de tijd meebeweegt dan de spreektaal. Want wie ziet met regelmaat in brieven, verhalen of artikelen niet woorden voorbijkomen zoals: naar aanleiding van, middels (deze weg), per trein, alsmede, conform, teneinde of via? Dit zijn woorden die we in onze spreektaal niet vaak meer gebruiken. En toch blijven die in allerhande teksten terugkeren, ook in verhalen.

Waardoor wijkt de schrijftaal van de spreektaal af?

Voor een verklaring moeten we ver terug in de tijd. Twee eeuwen geleden waren het voornamelijk de notabelen die konden lezen en schrijven. De notabelen hanteerden woorden uit hun vakjargon en uit hun tijd. Zij zetten daarmee de toon en anno 2016 zien we nog steeds hun sporen in onze schrijftaal terug. Waarom? Mogelijk wordt het ouderwets taalgebruik op schrift nog steeds geassocieerd met kennis en status.

Nieuwerwetse schrijftaal

Nieuwerwetse schrijftaal sluit meer aan bij onze spreektaal. Het gebruik van nieuwerwetse woorden bevordert niet alleen het begrip, maar ook het tempo en de originaliteit in teksten. Vergelijk maar eens:

• Ouderwets: Ze kwam per trein naar Amsterdam teneinde de files te vermijden.
• Nieuwerwets: Ze reisde met de trein naar Amsterdam om de files te vermijden.
• Ouderwets: Aangezien het feit zijn moeder op jonge leeftijd stierf, kon hij zijn schoonmoeder allerminst mama noemen.
• Nieuwerwets: Zijn moeder stierf op jonge leeftijd. Hij kon zijn schoonmoeder maar geen mama noemen.

In een volgende blog meer schrijftips!