Ideeën voor verhalen zijn overal om ons heen. Ik krijg inspiratie door een opgevangen gesprek in de trein of in de rij voor een kassa, televisiebeelden, een spreuk, foto’s, een aansprekend thema, krantenartikelen, een film, een gedicht, onderzoek, dromen, ervaringen of een combinatie daarvan.

Elk idee moet een kans krijgen

Schuilt in inspiratiemomenten een verhaal? Op dat moment weet ik dat nog niet, maar elk idee voor een verhaal moet een kans krijgen. Beginnen aan een verhaal heeft geen zin, wanneer ik niet eerst het thema, de boodschap, de grote lijn en verteltrant heb uitgedacht. Vrijwel altijd ontbreekt dan de samenhang, waardoor de lezer mijn verhaal net zo min kan onthouden als een verzameling van losse gebeurtenissen.

De ‘wat-als-vraag’

Meestal laat ik een verhaalidee rijpen. Onder de douche, tijdens een autorit of onder het tv kijken, krijg ik een zoete inval dat mijn verhaalidee een stap dichter bij een samenhangend verhaal brengt. Of wanneer ik vastloop in een idee, stel ik mezelf de ‘wat-als-vraag.’ Laatst las ik in de krant een bericht over de aardbevingen in Groningen. De schade aan de huizen in de meest noordelijke provincie is uiteraard afschuwelijk, maar dat inspireerde me niet tot een verhaal. Maar ‘wat als’ een heel Gronings dorp of stad door een aardbeving van de kaart wordt geveegd? Allerlei associaties komen vervolgens in me op: de afgeroepen noodtoestand, de paniek, ramptoerisme, een paar overlevenden (van waaruit het verhaal wordt verteld) etc.

Soms vertelt een inspiratiebron het verhaal

Soms heb je geluk. Soms heb je een inspiratiemoment waarbij een verhaal zich aan je opdringt. Dat overkwam mij afgelopen zaterdag. In het centrum van Assen zag ik in een rek, zo’n carrousel, een ansichtkaart. De afbeelding hieronder vertelde het verhaal aan mij.

De grote lijn

Het verhaal van de moeder kwam het sterkst bij me binnen. Dat was mijn vertrekpunt voor de ingrediënten van mijn verhaal. Naarmate de moeder meer vorm kreeg, raakte ik er steeds meer van overtuigd dat het verhaal vanuit de jongste dochter (perspectief) verteld moet worden. Beoordeel zelf waarom, nadat je hieronder de achtergrond van het verhaal leest.

De moeder is verbitterd, doordat de vader van haar kinderen samen met haar beste vriendin met de noorderzon is vertrokken. Haar jongste kind zat toen nog in de luiers.
De dochters zijn tot op de dag van vandaag vergiftigd met hun moeders weerzin tegen mannen. Toch zijn ze loyaal naar hun streng gelovige moeder, omdat vanuit de behoudend christelijke omgeving hen met de paplepel is ingegoten onderdanig en gehoorzaam te zijn. Ook heeft de moeder zich kapot gewerkt om hen een studie te kunnen laten volgen en hen altijd in nieuwe kleren te kunnen steken.
De loyaliteit van de dochters samen met de jarenlange indoctrinatie van hun moeder dat alle mannen slecht zijn en dat God alle zonden ziet, zorgden ervoor dat hun kalverliefdes nooit een eerlijke kans kregen. Omdat de dochters nog steeds vrijgezel zijn, wonen ze bij hun moeder.
De oudste dochter heeft ernstige problemen zich te hechten aan een man en is zelfs afkerig van seks. De jongste kampt met dezelfde problematiek, hetzij minder ernstig, en besluit uiteindelijk een feministische collega in vertrouwen te nemen. Door die durft zij zich langzaam weer open te stellen voor de liefde. Wanneer de boekhouder op haar werk haar uit vraagt voor een dansavond, twijfelt ze om op zijn uitnodiging in te gaan. De boekhouder is vasthoudend en trekt haar door haar angsten heen: ze geeft zich over aan de liefde.

De moeder draagt een karrenvracht aan verleden met zich mee. Daarom concentreert het verhaal zich op het conflict en de gebeurtenissen van de dochter: hoe ontworstelt de jongste dochter zich aan de denkbeelden en leefwijze van haar moeder en zus? En hoe loopt dat af? Iets moet ook haar levensvorm bedreigen of verstoren. Dát wordt de grote lijn.

Thema

Groepsloyaliteit

Boodschap

Groepsloyaliteit kan verstikkend werken (te weinig ruimte voor het ontwikkelen van de eigen denkbeelden en wil individu).

Verteltrant

Het te dik er bovenop leggen dat de dochter haar moeder gaat confronteren met de jarenlange vergiftiging over mannen en de aangeleerde onderdanigheid, werkt niet. Dat is te onderkoeld. Het personage moet zich ‘sluipenderwijs’ ontwikkelen. Hoe? Het uitdenken van de begin- en eindsituatie van het hoofdpersonage en welke gebeurtenissen daarvoor nodig zijn is mijn volgende stap in het schrijfproces.

Verdere uitwerking verhaal

Met deze ingrediënten zou ik aan mijn verhaal over de drie vrouwen kunnen beginnen, vanuit het perspectief van de jongste dochter (voor zover is het voor mij duidelijk). Toch werk ik de komende dagen het personage (de jongste dochter) en de grote lijn verder uit. Wie is ze? Wat als ze moet kiezen tussen de saamhorigheid van haar familie alsook haar geloofsgemeenschap en de liefde voor de boekhouder? Heeft ze angst voor verkeerde invloeden en angst voor een verkeerde leer? Wat doet het met haar om niet meer eensgezind of loyaal richting haar moeder en zus te zijn? Ontworstelt zij zich uiteindelijk aan de verstikking en hoe? Wat als haar liefdesrelatie niet slaagt? Welke impact heeft dat op haar persoonlijkheid en overtuigingen?

Een plotlijn geeft houvast voor de verdere uitwerking en structuur van mijn verhaal.

Ook geïnspireerd door de ansichtkaart?

Misschien heb je een ander beeld of verhaalidee bij deze ansichtkaart. Ik hoop op veel verschillende ideeën bij één inspiratiebron. Ik nodig je van harte uit om hieronder een reactie achter te laten.