Elke schrijver weet dat dialogen personages levendig maken. En dat die sfeer creëren alsook voor een aangename afwisseling in de tekst zorgen. Ook kennen we allemaal wel de tips voor een krachtige dialoog, maar voor veel beginnende schrijvers is het integraal toepassen van die tips vaak een struikelblok.

In deze blog neem ik je daarom mee in hoe je afzonderlijke tips laat samensmelten voor het schrijven van een krachtige dialoog; een gesprek waarin je personages tot leven komen en in lijn spreken met de ontwikkeling van de plot.

Ik ben van mening dat een krachtige dialoog een samenspel is van:

1. je personages goed kennen
2. Verbeelding en inbeelding (psychologisch inzicht)
3. focus op het doel van een gebeurtenis of scène
4. schrijftechnieken

Het vraagt enige uitleg om de vier punten te kunnen doorgronden en toe te passen. Ik behandel daarom elk punt in een aparte blog. Mijn verwachting is dat je na afloop voldoende kennis hebt om te werken aan het schrijven van een krachtige dialoog. Al moet ik wel toegeven dat ik als schrijfcoach en redacteur het verdraaid lastig vind om een schrijver te laten groeien in de eerste twee punten uit mijn opsomming. Die punten liggen namelijk op het vlak van het inlevingsvermogen, de creativiteit en het talent van een individuele schrijver. Natuurlijk zijn er legio (schrijf)oefeningen om die vaardigheden voor een schrijver naar een hoger niveau te tillen, maar dat vraagt om geduld en doorzettingsvermogen van een schrijver. Ben jij die werkezel?  Lees dan deel 1 van krachtige dialogen:

hoe leer je je personages goed kennen om die geloofwaardig én met een eigen stem te laten spreken.

Je personages goed kennen

In de bus of in de trein valt het me altijd op hoe verschillend mensen zijn en hoe verschillend ze praten. De een spreekt straattaal, de ander academisch en weer een ander praat met een aardappel in zijn keel of boers.

Het zijn de sociale achtergronden die de woorden en zinnen van een individu kleuren. En, dan spreek ik nog niet eens over de verschillende stemgeluiden en het tempo waarop iets gezegd wordt. Maar wat wij mensen allemaal gemeen hebben, is dat we vaak niet onomwonden zeggen wat we vinden, willen, voelen en bedoelen. Afhankelijk van de situatie en setting is een dialoog dan ook een weergave van verzwijgen, ontwijken, vergissen, misverstaan, strategie, liegen, verdraaien, bidden, juichen, smeken, zingen of vertellen.

Kernhouding van je personage

Elk mens is uniek. Een personage ook. Net als in het echte leven, herkennen we iemand aan zijn uiterlijk, gedrag en manier van praten. Hoe vaak horen we iemand niet zeggen: ‘Dat is typisch iets voor haar (om te zeggen).’ Om te voorkomen dat alle personages met de stem van de schrijver spreken, kun je jezelf de volgende vragen stellen. Wie is mijn personage: wat is zijn/haar sociale achtergrond en hoe kleurt dat het woordgebruik? En, wat typeert mijn personage:

• is die uitgesproken in zijn mening of niet
• geeft die zijn/haar grenzen en behoeften aan
• praat die gemakkelijk of moeilijk over zijn/haar gevoelens
• is die kernachtig, halfslachtig of omslachtig in het duidelijk te maken van wat die bedoelt.

Met de antwoorden op die vragen heb je de basis gelegd voor de kernhouding waaruit en waarop een personage communiceert.

Communicatie vanuit een drijfveer

De kernhouding van een personage wordt nader gekleurd door diens drijfveer in een bepaalde situatie en setting. Ik zal dat toelichten aan de hand van een voorbeeld.

Stel jouw personage heeft een moord gepleegd. Hij is hooggeschoold en heeft de volgende kernhouding: een uitgesproken mening, maakt zijn behoeften kenbaar, spreekt moeilijk over gevoelens en is kernachtig in wat hij bedoelt. In de ondervraging met een rechercheur is de drijfveer van je personage: de geringste verdenking te ontkrachten. Zie je al de contouren van de dialoog ontstaan?

Hoogstwaarschijnlijk is het personage -vanuit zijn achtergrond- welbespraakt, spreekt die zijn verontwaardiging of begrip uit voor de ondervraging (expliciete mening), vraagt voorafgaand aan het gesprek om een glas water (behoefte), ontwijkt hij vragen en antwoorden die ingaan op zijn gevoel over het slachtoffer, geeft hij kort en bondig antwoord op vragen en beroept zich op een advocaat (geeft zijn grens aan) wanneer hij zich tijdens de ondervraging in het nauw gedreven voelt.

Het kan bijna niet anders dan dat het personage in de dialoog met de rechercheur feiten verzwijgt, verdraait en daarover liegt. Wellicht gebruikt hij daarbij zijn strategische wapen: manipuleren. En, wat is verder het karakter van jouw dader? Is hij opvliegerig? In dat geval schiet hij misschien uit zijn slof wanneer het net zich steeds strakker sluit, of hij probeert die eigenschap uit alle macht te beteugelen om zich zo min mogelijk verdacht te maken.

En, hoe spreekt dit personage wanneer hij een andere drijfveer heeft? Stel hij wil verantwoordelijkheid nemen voor zijn daad. Of hij is van plan om de moord in de schoenen te schuiven van zijn beste vriend. Welk gedrag neemt dan de overhand en hoe kleurt dit de dialoog? Ik ben benieuwd naar jouw reactie die je onder deze blog kunt plaatsen.